به نقل از «خبرگزاری دانشجو»

مهاجرت معکوس به روستاها، تهدید یا فرصت؟

تاریخ انتشار: ۶ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۳۴۱۲۵

در نشست علمی و تخصصی مطرح شد: در کشور به صورت میانگین هر پانزده روز یک روستا به شهر تبدیل می‌شود. پدیده مهاجرت معکوس که مورد استقبال مردم قرار گرفته است نیازمند برنامه ریزی و مدیریت دقیق است تا منابع محدود طبیعی، فرهنگی و زیستی روستا‌ها مورد آسیب قرار نگیرد. مهاجرت بازنشستگی فرصتی مناسب به منظور توسعه همه‌جانبه روستایی به شمار می‌رود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو، یکصد و سی امین نشست علمی- تخصصی، با عنوان" نگرشی بر نظام فضایی جمعیت روستایی کشور" با سخنرانی امیر امینی؛ رئیس اسبق امور برنامه ریزی، نظارت و آمایش سرزمین سازمان برنامه و بودجه کشور به عنوان مدیر علمی و مصطفی طالشی؛ رئیس انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران و حمید جلالیان؛ دانشیار دانشگاه خوارزمی و پژوهشگر در توسعه پایدار روستایی به عنوان سخنرانان به میزبانی مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده نگری برگزار شد.
 
در ابتدای این نشست امیر امینی؛ رئیس اسبق امور برنامه ریزی، نظارت و آمایش سرزمین سازمان برنامه و بودجه کشور ضمن اشاره به تأثیرات تصویب سند ملی آمایش سرزمین، گفت: خوشبختانه نگاه اکثریت کارشناسان بعد از تصویب این سند ملی مثبت و همراه ارزیابی می‌شود و در مجموع می‌توان نتیجه گرفت نگاه اکثریت کارشناسان نسبت به این سند، مطلوب و در راستای توسعه ایران قلمداد می‌شود.
در ادامه این نشست مصطفی طالشی؛ رئیس انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران ضمن اشاره به فعالیت‌های انجمن، گفت: پیوند فعالیت‌های انجمن با مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده نگری را به فایل نیک می‌گیرم لذا این انجمن علمی با بیش از دو دهه فعالیت و دارا بودن چهار مجله علمی و پژوهشی می‌تواند کمک رسان نظام برنامه ریزی کشور باشد.
وی با اشاره به اهمیت برنامه هفتم توسعه کشور، گفت: ما در کشور دیگر فرصت تجربه کردن مجدد خطا‌های گذشته را نداریم. با توجه به سابقه طویل برنامه ریزی در کشور، اکنون با دارا بودن حجم انبوهی از تجربیات، نظام برنامه ریزی باید به سمت حل مسائل گام بردارد.
طالشی با اشاره به ارائه خود تحت عنوان تحلیل فضایی جمعیت روستایی در پهنه سرزمین، گفت: سکونتگاه‌های روستایی نقش اساسی در توسعه کشور دارند. منابع و امکانات طبیعی کشور به صورت لکه‌ای در پهنه سرزمین توزیع شده است و این یک فرصت است که روستا‌های متعدد کشور از این ظرفیت‌های لکه‌ای پراکنده، بهره‌مند شوند. در کنار این دیدگاه، بر این باورم در نگاه برنامه ریزی، روستا‌ها را نباید صرفاً یک مکان تولیدی بدانیم؛ بلکه ابعاد اجتماعی این سکونت‌ها باید مورد توجه قرار گیرد.
وی با اشاره به کوچکی و پراکندگی جمعیت روستا‌ها در کشور، گفت: در حدود پنجاه و یک درصد از روستا‌های کشور کمتر از یکصد خانوار استقرار دارند. همچنین بر اساس بررسی نقشه‌های جمعیتی موجود در نیمه شرقی تراکم و درصد جمعیت نسبت به نیمه غربی بسیار پایین‌تر است.
این محقق با اشاره به ساختار جمعیت شهری کشور، ادامه داد: بر اساس آمار‌ها و نقشه‌های موجود پنجاه درصد از جمعیت شهری نیز در کلان شهر‌ها ساکن هستند که مجموع این موارد، نامتوازن بودن جمعیت و سکونتگاه‌های کشور را هشدار می‌دهد. همچنین بر اساس مطالعات، نرخ تبدیل روستا به شهر به‌گونه‌ای است که در هر پانزده روز یک روستا به شهر تبدیل می‌شود.
وی با اشاره به پدیده روستا‌های پیرامون شهر‌ها و حل شدن روستا‌ها در کلان‌شهرها، خاطر نشان کرد: پدیده ناپایداری سکونت هم در حال وقوع است.
دکتر طالشی با طرح این سوال که، راهکار پایداری نظام سکونتگاهی از منظر سیمای روستایی چیست؟ افزود: ما باید به دو سند مهم در طراحی‌ها و برنامه‌ریزی‌های خود توجه داشته باشیم. ۱- سند ملی آمایش سرزمین (که اگر به این سند توجه ویژه نشود این ناپایداری عمیق‌تر خواهد شد) و ۲- توجه به سیاست‌های کلی نظام در حوزه جمعیت است. سند ملی آمایش سرزمین بر مفهوم جغرافیای جمعیتی تأکید کرده است و حفظ و تقویت جمعیت در مناطق مرزی به ویژه روستا‌های مرکزی مرزی را به عنوان یک سیاست مهم پیشنهاد داده است. توجه به سیاست‌های سند ملی آمایش سرزمین در حوزه توسعه روستایی و جمعیت و همچنین سیاست‌های کلی نظام در حوزه جمعیت می‌تواند کشور را به سمت پایداری جمعیت رهنمون سازد.
وی با اشاره به ده حکم پیشنهادی در قالب برنامه هفتم توسعه در خصوص رویکرد توسعه متوازن و یکپارچه روستایی و شهری، گفت: این مهم نیازمند مدیریت یکپارچه و حکمروایی فضایی است. این رویکرد مفهومی به اصل حکمروایی روستایی نیز توجه می‌کند. در این بین دستگاه‌ها نباید بخشی عمل کنند بلکه همه دستگاه‌ها باید در خدمت تحقق نظام برنامه ریزی و اسناد مصوب گام بردارند و توجه به ایجاد مشارکت عمومی نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
در ادامه این نشست حمید جلالیان؛ دانشیار دانشگاه خوارزمی و پژوهشگر در توسعه پایدار روستایی ضمن اشاره به ارائه خود تحت عنوان نگاهی به مهاجرت معکوس در ایران، گفت: هدف برنامه‌ریزی‌های توسعه در واقع تعالی انسان است؛ لذا برنامه‌های توسعه کشور باید متناسب باسیاست‌های جمعتی باشد و همچنین سیاست‌های جمعیتی نیز باید در خدمت برنامه‌های توسعه باشد.
وی با اشاره به سرمایه‌گذاری‌ها و مدیریت در خصوص مباحث جمعیتی، ادامه داد: روستا‌ها در کشور ما هم جنبه زیستی دارند و هم در ارتباط با شهر‌ها قابل تحلیل و تفسیر هستند و مدیریت و تحلیل این پدیده، نگاه یکپارچه را می‌طلبد.
حمید جلالیان، ضمن اشاره به مفهوم مهاجرت و اهداف این مفهوم، افزود: مهاجرت در دو جامعه مقصد و مبدأ تأثیر مستقیم ایجاد می‌کند با این وجود ترک کردن شهر‌های بزرگ با قصد زندگی در شهر‌های کوچک و یا همان مفهوم شهر گریزی پدیده جدیدی است که در اکثر نقاط جهان در حال رشد است.
وی ضمن اشاره به مفهوم "مهاجرت معکوس"، ادامه داد: این نوع مهاجرت می‌تواند به دلیل بازنشستگی، استفاده از ارثیه خانوادگی و یا ناکامی در شهر باشد. همچنین توسعه روستای مبدأ می‌تواند انگیزه مهاجرت معکوس به شمار بی آید. این مفهوم در همه سطوح قابل اتفاق است.
این محقق دانشگاه با اشاره به مفهوم "مهاجرت بازنشستگی" گفت: میل بازنشستگان به محیط‌های آرام‌تر همواره روبه‌افزایش است. در روند بازگشت بازنشستگان به روستا، سلامتی آن‌ها افزایش پیدا خواهد کرد و بدین ترتیب بازنشستگان می‌توانند کماکان به عنوان موتور محرک توسعه جوامع روستایی نقش مؤثری داشته باشند.
وی با اشاره به هزینه مسکن در شهر‌های بزرگ و تأثیر این پدیده بر مهاجرت، ادامه داد: یکی از دلایل اصلی در مهاجرت معکوس هزینه مسکن در شهر‌های بزرگ است. همچنین خرید خانه دوم توسط شهرنشینان در روستا‌ها می‌تواند به عنوان یک دلیل مهاجرت معکوس مورد دقت مطالعاتی قرار گیرد.
دکتر جلالیان ضمن اشاره به استقبال دولتمردان از پدیده مهاجرت معکوس، گفت: در این زمینه دولتمردان با سیاست‌گذاری‌های خود در پی ایجاد پدیده مهاجرت معکوس هستند و تلاش دارند در قالب سیاست‌های جمعتی کشور این مهم را مورد توجه قرار دهند؛ لذا نباید از یاد ببریم که یکی از عوامل مهم توسعه روستایی، زیرساخت‌های ارتباطی است که در سال‌های اخیر مورد توجه ویژه قرار گرفته است.
وی در خاتمه با اشاره به آسیب‌ها و فرصت‌های پدیده مهاجرت معکوس، افزود: گسترش فیزیکی روستا‌ها تحت عنوان خزش روستایی، کاهش توان تولید کشاورزی، افزایش استفاده از منابع حیاتی مثل آب و... از مهم‌ترین پیامد‌های منفی این پدیده به شمار می‌رود. همچنین انباشت پول و سرمایه در روستاها، فرصت هم افزایی روستاها، افزایش مشاغل مربوط به ساخت و ساز و اشتغال آفرینی نیز از مهم‌ترین فرصت‌های این پدیده به شمار می‌رود؛ لذا اگر پدیده مهاجرت معکوس مورد توجه و مدیریت فوری قرار نگیرد امکان آسیب زا بودن آن وجود خواهد داشت و با توجه به اینکه منابع روستا‌ها مثل شهر‌ها زیاد نیستند و امکان بازگشت محدودی دارد، این آسیب‌ها می‌تواند عملاً روستا‌ها را با خطر نابودی مواجه کند؛ لذا باید خیلی زود برای مدیریت و استفاده بهینه از این فرصت و علاقه عمومی در راستای توسعه همه‌جانبه روستا‌ها استفاده کرد؛ لذا توصیه می‌شود می‌توان پدیده مهاجرت معکوس در کشور به صورت جدی مورد توجه و برنامه ریزی دقیق قرار گیرد.

منبع: خبرگزاری دانشجو

کلیدواژه: روستا شهر مهاجرت سند ملی آمایش سرزمین پدیده مهاجرت معکوس برنامه ریزی ضمن اشاره مورد توجه قرار گیرد روستا ها شهر ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۳۴۱۲۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

استان خوزستان ۴۰۳۹ روستا دارد

مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری خوزستان گفت: در خوزستان ۴۰۳۹ روستا با جمعیتی بالغ بر یک میلیون و ۱۵۱ هزار و ۵۹۶ نفر وجود دارد که ۲۴.۵ درصد جمعیت استان را تشکیل می‌دهند. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از دزفول، مرتضی باوی، امروز در همایش شوراهای اسلامی شهر و روستا بخش مرکزی شهرستان دزفول، که در محل سالن اجتماعات دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور اظهار داشت: خوزستان 71 بخش و 30 شهرستان دارد که تعداد 2167 روستای استان دارای شورا هستند و بالغ بر 6763 عضو دارند.

وی شوراهای اسلامی شهر و روستا را رنگین‌کمان وحدت اقوام، یکپارچگی، همدلی و همبستگی خواند و گفت: در سیستم مدیریت روستا پیش از انقلاب اسلامی، مردم هیچ نقشی در اداره روستا نداشتند.

باوی در ادامه  افزود: حضرت امام خمینی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در تاریخ 9 اردیبهشت 1358 فرمان تشکیل شوراها را صادر کردند و تأکید داشتند که اداره روستا باید توسط خود مردم انجام شود.

وی ‌‌گفت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی شاهد شکوفایی و پیشرفت روستاها بودیم و امروز در دولت مردمی و انقلابی سیزدهم خدمات ارزشمند، قابل‌توجه و شایسته‌ای در شهر و روستاها انجام شده که قابل مقایسه با هیچ دولتی نیست.

باوی خاطرنشان کرد: نگاه ویژه دولت سیزدهم و دکتر رئیسی در بحث محرومیت‌زدایی به‌ویژه در استان خوزستان منتج به پرداخت اعتبارات آلایندگی شد که 30 درصد آن به روستاها تخصیص پیدا کرد.

مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری خوزستان گفت: در هشت مرحله مبلغی بالغ بر 3000 میلیارد تومان به روستاهای دارای دهیاری و فاقد دهیاری استان پرداخت شد.

مرتضی باوی افزود: در دهه فجر 1402 بالغ بر 3101 پروژه در روستاها متشکل از آسفالت، بهسازی و روشنایی معابر، و خرید ماشین‌آلات به نتیجه رسید. فقط در یک دوره خرید 304 ماشین‌آلات مصوب شد که تا الان 170 خودرو به دهیاری‌ها تحویل شده است.

وی ادامه داد: خوزستان در 2 سال پیاپی رتبه اول کشوری در جذب قیر رایگان را به خود اختصاص داد که منجر به آسفالت بالغ بر 5 میلیون مترمربع از معابر بیش از 1600 روستا شد.

باوی گفت: شوراها به‌مانند مجلسی محلی برای اداره یک روستا یا شهر هستند. خوشبختانه در دولت سیزدهم ما از شوراها فراتر از آنچه یک مجلس محلی بود ساختیم و از ظرفیت شوراها در تمام موضوعات روستا از جمله در زمینه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، برگزاری انتخابات، برگزاری مراسم اربعین و خدمات ستاد نوروزی استفاده کردیم.

مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری خوزستان با بیان اینکه نقشی بی‌بدیل و ارزشمند از شوراها در حال شکل گرفتن است؛ اظهار کرد: در دولت مردمی سیزدهم تسهیلات تبصره 18 برای شوراها در نظر گرفته شده است که کارآفرینان و کارفرمایان روستایی می‌توانند برای راه‌اندازی کسب‌وکار روستایی از آن استفاده کرده و تا مبلغ 150 میلیون تومان با بهره 4 درصد، بازپرداخت 5 ساله، تنفس یک ساله با یک ضامن تسهیلات دریافت کنند.

مرتضی باوی با اشاره به تصویب خوشه‌های کسب‌وکار روستایی در حوزه‌های صنایع دستی و گردشگری، افزود: اولین اقامتگاه بوم‌گردی دهیاری‌های کشور در روستای آهنگران بهبهان در استان خوزستان افتتاح شد. این ظرفیت وجود دارد شوراها و دهیاری‌هایی که متقاضی احداث اقامتگاه بوم‌گردی در روستا هستند، از طریق میراث‌فرهنگی و بخشداری درخواست خود را ثبت کنند تا مجوز در سریع‌ترین زمان ممکن صادر شود.

وی گفت: در سال گذشته 34 دوره آموزشی برای 1500 دهیار و کارکنان دهیاری تعریف، که در 7 منطقه معین در استان برگزار شدند. اداره‌کل امور روستایی و شوراهای استانداری خوزستان آمادگی دارد هرجایی که نیاز باشد دوره‌های آموزشی برگزار کند.

باوی در بخشی دیگر از سخنان خود با اشاره به آیین‌نامه بیمه اعضای شوراهای اسلامی شهر و روستا، تصریح کرد: متأسفانه تاکنون بیمه اعضای شورا محقق نشده است و وزیر کشور به‌دنبال حل این موضوع است.

مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری خوزستان گفت: خوشبختانه در شورای روستاها شاهد مشارکت زنان هستیم و 199 عضو شورای روستاهای خوزستان در دوره ششم بانوان هستند.

باوی با اشاره به طرح تکام (توانمندسازی و کارآفرینی مردم پایه) قرارگاه محرومیت‌زدایی، تصریح کرد: کارهای روستا باید با مشارکت مردم انجام شده و باید برای مردم در اداره روستا نقش تعریف کنیم. تمام شوراهای روستاها موظف هستند کمیته‌های بانوان، نخبگان، و هیئت‌های اندیشه‌ورز را به‌منظور مشارکت دادن مردم تشکیل دهند.

وی افزود: خوزستان در سال 1402 رتبه اول کشوری را در طرح تکام کسب کرد.

مرتضی باوی در بخش پایانی سخنان خود با توصیه به اعضای شوراهای شهر و روستا مبنی بر مطالعه و عمل به قانون، اظهار کرد: اگر اعضای شوراها به قانون عمل کنند قطعا با مشکل مواجه نخواهند شد.

وی گفت: بیشتر آرایی که در هیئت‌های حل اختلاف صادر می‌شود ناشی از جهل به قانون و وظایف ذاتی شوراهاست.

بخشدار مرکزی دزفول در این همایش گفت: در تاریخ جمهوری اسلامی ثابت شده که هرجا مردم وارد صحنه شده‌اند اتفاقات خوبی رقم درجهت پیشبرد اهداف انقلاب رقم خورد است.

ابوذر بیدلی افزود: شوراها نمونه بارز ایفای نقش مردم در حاکمیت درراستای رفع مشکلات و پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی هستند.

وی با اشاره به شعار سال مبنی بر جهش تولید با مشارکت مردم، اظهار کرد: شوراها نقش مهمی در تحقق این شعار دارند. این شعار به‌معنی صدور فرمان به مردم انقلابی برای حضور در صحنه و ایفای نقش است.

بیدلی گفت: اعضای شوراها در فرصت باقیمانده با انرژی و پشتکار بیشتر در جهت تحقق اهداف و آرمان‌های انقلاب اسلامی، رفع مشکلات مردم و ایجاد هرچه بیشتر رضایتمندی مردم گام بردارند.

رئیس شورای اسلامی بخش مرکزی دزفول نیز گفت: اگر شورایی موفق است قطعا دهیار و شهردار موفقی در کنارشان بوده است. شهرداری و دهیاران بخش مرکزی دزفول همواره کوشا و پُرتلاش در کنار اعضای شوراها حضور داشته‌اند.

نورعلی خیری اظهار کرد: بیمه اعضای شوراها که در قانون آمده، تاکنون عملیاتی نشده است و خسارات بروز حادثه برای برخی اعضای شورا جبران نشده است و انتظار داریم دولت این مسأله را مرتفع کند.

وی افزود: برگزاری کلاس‌های آموزشی از سمت اداره‌کل امور روستایی و شوراهای استانداری، و شوراهای فرادست ضرورت دارد تا باعث ارتقاء سطح دانش اعضا شود.

خیری تصریح کرد: ما وارد عرصه شورا نشده‌ایم که همیشه نظرات و اعتقادات خود را به سایر اعضا و به مردم تحمیل کنیم و باید با همدلی، همیاری و همکاری مشکلات حوزه انتخابیه خود را برطرف کنیم.

وی با بیان اینکه ما اعضای شوراها نمایندگان و امانتداران مردم هستیم و مردم ولی‌نعمت ما هستند؛ افزود: ما اعضا باید از این امانت صیانت و حفاظت کنیم. 

انتهای پیام/735/.